İnsan Kaynakları Nereye?
- Oğuzhan Tercan
- 28 Kas 2017
- 3 dakikada okunur
Güncelleme tarihi: 4 Nis 2021
Değerli Arkadaşlar Merhabalar,
Bugünkü yazımda İnsan Kaynakları Sistemi temelinde iş dünyasının gelecekteki konumu hakkında görüşlerimi belirteceğim. Ancak en baştan söyleyeyim, bu yazıdaki amacım bir öngörüde bulunmak, belki biraz beyin fırtınası yapmak ve teoriler üreterek fütürist bir yaklaşım ortaya koymaktadır. Yoksa şuan İK dünyasının geldiği nokta itibariyle, günceli takip eden tüm İK Profesyonellerinin zaten bildiği değişimleri tekrar anlatma derdinde değilim.
Türkçe’si Yapay Zeka olan Artificial Intelligence temelinde değişen ve sanallaşan dünya perspektifinde iş dünyasının ve bizim özelimizde de insan kaynaklarının durumu çok önem arz etmektedir. İK değişecek ve biz İK profesyonelleri bu değişime sadece ayak uydurmamız yetersizdir. Bu değişimi yönetmeli ve, evet, bu değişimi geliştirip ve değiştirmeliyiz...
3 farklı kategoride bu değişime dair öngörülerimi paylaştım. Artificial Intelligence, Yasal Mevzuat ve İnsan Etkisi. Yaptığım falcılık değil sadece öngörülerimizi genişletmek ve yeni fikirlerin doğmasına sebep olmak.
1-) Artificial Intelligence Hakkında Teori
Artificial Intelligence (Yapay Zeka) hakkında uzun bir yazı yazmayı düşünüyorum. AI'nın özellikle iş dünyasını tamamen değiştireceği aşikardır ki şu an değişimi iliklerimize kadar hissediyoruz. Ancak basit bazı teoriler üretmeden AI'nın etkilerini de tespit etmekte fayda var. Hukuk bilimi temelinde Avukatlık mesleği belki de yetkinliği fazla meslekler içinde insan doğasından en çok etkilenen ve insan elinin en çok değdiği meslek dalıdır. Şöyle bir ABD'deki gelişmeleri takip ederseniz büyük hayretle göreceksiniz ki, IBM firması şuan avukatlığı bitirecek bir yapay zeka geliştirmiş durumda. AI’nın sanal nefesi resmen ensemizde. Açıkça belirtmem gerekirse avukatlığın gözünün yaşına bakmayan AI, insan kaynaklarını çok ama çok kolay harcar.
Fütürist teorilerimi belirtmem gerekirse:
Tüm insan kaynakları know how’ı bir yapay zeka yazılımlarına ve sistemlerine yüklenecek
Ortlama 1.000.000 IQ!ya sahip yapay zekaların temel amacı insan kaynağını bulmak, geliştirmek ve elemek olacak.
Yapay zeka duygusuz olduğu için tüm sübjektif kriterler işe alım, personel eğitimi ve norm kadro planlamasında dikkate dahi alınmayacak.
Referans araştırması uygulaması tarihe karışacak.
Torpille işe alma söz konusu dahi olmayacak.
Üniversitelerin insan kaynakları ana ve yan bilim dalları müfredattan ve öğretimden kalkacak.
Bunun yerine bu sanallaşan sistemleri yönetmek ve yaratmak üzere mühendislik dalları doğacak.
Endüstri mühendisliğinin çalışma alanı genişleyecek.
2-) Yasal Mevzuat Hakkında Teori
Yasal mevzuat, kanun ve yönetmelikler doğası gereği ayrı bir uzmanlık ve meslek alanı. Bu konu hakkında teoriler üretmeden önce bazı bilgiler vermek istiyorum. Sizinle beraber toplumsal kültür farklılıklarını inceleyelim. Tabii toplumsal kültürleri onlarca farklı kategoriye ayırabiliriz ancak burada ben temel 2 çeşitten bahsetmek istiyorum. Yüksek Mesafeli kültür düzeyi ve düşük mesafeli kültür düzeyi.
Yüksek Mesafeli Kültür : Bir toplumun sosyal, ekonomik, siyasal, kültürel vb herhangi bir kriterinde en alt katmanıyla en üst katmanı arasındaki mesafenin çok yüksek olmasıdır. Genelde az gelişmiş veya gelişmekte olan toplumlar yüksek mesafeli kültür düzeyine sahiptir. Örnek olarak maalesef ülkemiz buna bir örnektir. En fakir ile en zengin arasında dünya uçurumun olduğu bir memleketiz. Bu toplumların konumuzla alakalı özelliği aşırı detaycı ve aşırı yazılı bir mevzuat sistemine sahip olmalarıdır.
Düşük Mesafeli Kültür : Bu toplumlar ise düşük mesafeli kültür düzeyinin tam tersidir ve o toplumda sosyal, ekonomik, siyasal, kültürel vb herhangi bir kriterde en alt katmanla en üst katman arasındaki mesafe olabildiğince düşüktür. Gelişmiş toplumlar buna en iyi örnektir. Aynı şekilde mevzuat sistemleri az detaycı ve az yazılı bir özelliktedir. Örneğin İngiltere ve yazılı anayasası yok.
Bu bilgiler ışında şunu belirtmeliyiz ki,
Temelde yapay zekanın etkisiyle yasal mevuzatlar olabildiğince daralacak.
‘Yazılı’ halden daha çok ‘yazılım’ haline dönüşecek.
Uzmanlık alanı yok olmayacak ancak daha az uzman olacak
Kültürü ile yeni sanal mevzuat sistemi arasında uyuşmazlık çıkan toplumlar yeni sisteme entegre olamayacak ve çatışma çıkacak.
Üretim hacmi yetersiz toplumlar dünya ekonomik yapısı içerisinde daha da gerilemeye devam edecek.
Şuanki yasal kanun ve mevzuatlar insan-insan ve insan ile toplum arasındaki her konuda (siyasal, ekonomik, adalet, suç, iş dünyası) ilişkiyi düzenlerken gelecekte bu ikiliye robotlar ve yapay zekalarda dahil olacak.
3-) İnsan Etkisi Hakkında Teori
Üniversitelerin işletme, iktisat, çalışma ekonomisi vb fakültelerindeki işletme derslerinde ‘yönetim’in şu özelliği hep vurgulanır: Yönetim insan aklı ve eliyle hayata geçen birimdir. Bu tanım belki de insan aklı ile yapay zeka arasındaki en temel fark. İnsan öğrenir yapay zeka en fazla öğrenmeye programlanır. Ve insan, değerli dostlar, HATA yapar. Yapmalıdır da.. Yapsın da. Çünkü insan, yaptığı hatalar sayesinde başarılı olmuştur. Pişmanlıklarıdır onu sanatçı yapan. Ve yine insan doğası gereği mükemmeli arar. İşte AI yani yapay zekalar insanın bu kibri için en önemli buluştur. Öyle ki insan zanaatini, insan sanatını, insan yeteneğini öldürmeye de çok yaklaşmıştır.
İş hayatına insan etkisi hakkında teorilerimi şu şekilde belirtiyorum
İş bilen, know how’ı olan yetişmiş insan kaynağına ihtiyaç azalacak.
Usta-Kalfa-Çırak ilişkisi tamamen yok olacak.
Yetenek dediğimiz kavram değersizleşecek.
Hatalar azalacak ve insan yeni amaçlar üretmek için duygusuzluğa evrilecek.
İnsan kaynakları Y Kuşağını emekli eder mi hiç emin değilim lakin emin olduğum tek bir şey varsa, biz İnsan Kaynakları Profesyonelleri dünyayı ve teknolojiyi çok yakından takip etmeli ve sistemlerimize şartsız koşulsuz entegre etmeliyiz. Çünkü evrim bir hakikattir ve gözümüzün önünde cereyan etmektedir.
Oğuzhan Tercan
İnsan Kaynakları Eğitmeni/Danışmanı
Yorumlar